Επικοινωνια
με e-mail »
ηρακλειο κρητησ
2810 282123
giatroi Αγγειακές Παθήσεις

Αποφρακτική νόσος καρωτίδας

Αυτή η ενημέρωση δε σκοπεύει να υποκαταστήσει την επαγγελματική ιατρική πληροφόρηση, διάγνωση και θεραπεία. Οι ασθενείς που διαβάζουν άρθρα σ’ αυτή την ιστοσελίδα πρέπει να αξιολογήσουν τις πληροφορίες προσεκτικά με τη βοήθεια του θεράποντα ιατρού τους.

Τι είναι η αποφρακτική νόσος της καρωτίδας?

Η καρωτίδα αρτηρία, που βρίσκεται σε κάθε πλευρά του λαιμού, προσφέρει την κύρια αιμάτωση στον εγκέφαλο. Κάθε κοινή καρωτίδα χωρίζεται σε δυο κλάδους: την έσω καρωτίδα (με πορεία προς το εσωτερικό του κρανίου) και την έξω καρωτίδα (με πορεία εξωτερικά). Οι δυο έσω καρωτίδες τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο και μάλιστα το πρόσθιο τμήμα του, το οποίο ελέγχει τη σκέψη, την προσωπικότητα, την ομιλία, την αισθητικότητα και την κινητικότητα του σώματος. Οι δυο έξω καρωτίδες τροφοδοτούν με αίμα το πρόσωπο και την κεφαλή.

Οι αρτηρίες φυσιολογικά είναι λείες εσωτερικά, αλλά με την πάροδο της ηλικίας το εσωτερικό τους τοίχωμα μπορεί να γίνει παχύ και ανώμαλο από εναποθέσεις υλικών όπως χοληστερόλη, ασβέστιο, κατεστραμμένα κύτταρα και ινώδης ιστός. Οι εναποθέσεις αυτές αποτελούν τη λεγόμενη αθηρωματική πλάκα, που είναι κάτι παρόμοιο με το “πουρί” των σωλήνων νερού. Αυτό ονομάζεται αθηροσκλήρυνση. Μια πλάκα μπορεί να επιπλακεί από αιμορραγία στο εσωτερικό της, τεμαχισμό της και επικόλληση θρόμβων αίματος. Η επιπλεγμένη αθηροσκλήρυνση μπορεί να στενέψει μια αρτηρία (οπότε μιλάμε για στένωση) ή να την κλείσει εντελώς (οπότε μιλάμε για απόφραξη). Η αθηροσκλήρυνση έχει την τάση να εμφανίζεται στις θέσεις όπου οι αρτηρίες διακλαδίζονται.

Εικόνα ΑΡΙΣΤΕΡΑ: φυσιολογική καρωτίδα – Εικόνα ΔΕΞΙΑ: καρωτίδα με στένωση λόγω αθηροσκλήρυνσης

Όταν συσσωρευτεί αρκετή πλάκα, σε βαθμό τέτοιο που να μειώσει ή να διαταράξει τη ροή του αίματος διαμέσου της καρωτίδας, η κατάσταση ονομάζεται αποφρακτική νόσος της καρωτίδας αρτηρίας.

Η προσβολή του καρωτιδικού διχασμού (δηλαδή του σημείου όπου η κοινή καρωτίδα χωρίζεται στους δυο κλάδους της) μπορεί να αποτελεί την αιτία:

  1. είτε να αποσπαστούν συντρίμματα από την εύθρυπτη στενωμένη περιοχή μέσα στη ροή του αίματος και να περάσουν στην κυκλοφορία της έσω καρωτίδας αρτηρίας, και στη συνέχεια να σφηνώσουν και να αποφράξουν μια μικρότερη αρτηρία στον εγκέφαλο ή στο μάτι, και να προκαλέσουν ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο (που μπορεί να είναι παροδικό ή μόνιμο) ή αμαύρωση (δηλαδή, στιγμιαίο σκοτείνιασμα της όρασης), αντιστοίχως
  2. είτε να μειωθεί εστιακά η αιμάτωση μιας περιοχής του εγκεφάλου (υπό προϋποθέσεις) και να προκαλέσει βλάβη με μόνιμη επίπτωση στην εγκεφαλική λειτουργία

Επιστροφή

Πώς γίνεται αντιληπτή κλινικά η πάθηση;

Η αποφρακτική νόσος της καρωτίδας μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα στα αρχικά στάδια.

Δυστυχώς, το πρώτο σημείο της πάθησης μπορεί να είναι ένα σοβαρό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ), με μόνιμες επιπτώσεις στην εγκεφαλική λειτουργία.

Όμως, μπορεί να έχετε προειδοποιητικά συμπτώματα εγκεφαλικού, το οποίο ονομάζεται μικρο-εγκεφαλικό επεισόδιο ή, σωστότερα, παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (Π.Ι.Ε.), που παροδικά μόνο επηρεάζει την εγκεφαλική λειτουργία. Ένα τυπικό Π.Ι.Ε. συνήθως διαρκεί μερικά λεπτά, μπορεί όμως να διαρκέσει και περισσότερο, αλλά οπωσδήποτε κάτω από 24 ώρες. Μπορεί να επηρεάσει το πρόσωπο, το άνω ή το κάτω μέλος στη μια πλευρά του σώματος. Μερικές φορές επηρεάζεται το κέντρο του λόγου στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα είτε μπερδεμένη ομιλία είτε απώλεια της ομιλίας. Άλλες φορές, όταν συντρίμματα πλάκας ή θρόμβου εισέλθουν στην αρτηρία ενός ματιού, προκαλείται προσωρινή τύφλωση από το μάτι αυτό που λέγεται αμαύρωση [amaurosis fugax], και που συνήθως διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα.

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των Π.Ι.Ε. είναι ότι τα συμπτώματα υποχωρούν εντελώς μέσα σε 24 ώρες. Όμως, δεν πρέπει να τα αγνοήσετε. Όποιος έχει τέτοια επεισόδια βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο να πάθει σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο, και πρέπει να απευθυνθεί στον ιατρό του αμέσως.

Επιστροφή

Ποιος κινδυνεύει από την πάθηση αυτή;

Η καρωτιδική νόσος αθηροσκληρυντικής αιτιολογίας, άσχετα άν προκαλεί συμπτώματα ή όχι, συνήθως προσβάλλει άτομα ηλικίας πάνω από 60 ετών και είναι συχνότερη στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Τα παροδικά ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια (Π.Ι.Ε.) είναι πολύ συχνότερα σε καπνιστές, διαβητικούς, ασθενείς με αυξημένη χοληστερόλη και ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση.

Υπολογίζεται ότι 5-10% των ατόμων ηλικίας >65 ετών έχουν καρωτιδική στένωση >50% λόγω αθηροσκληρυντικής νόσου, που μπορεί να μην έχει προκαλέσει συμπτώματα. Μεταξύ όσων πάσχουν από στεφανιαία νόσο ή από περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια, το ποσοστό αυτών που έχουν και καρωτιδική νόσο ανέρχεται στο 20-30%.

Επιστροφή

Τι εξετάσεις γίνονται συνήθως για να διαπιστωθεί αυτή η πάθηση;

Ο κύριος τρόπος για να διαγνωστεί η καρωτιδική νόσος είναι με υπερηχογράφημα έγχρωμης ροής (triplex). Στην εικόνα της οθόνης μπορεί να φανεί στένωση ή απόφραξη στο διχασμό της καρωτίδας. Επίσης με το υπερηχογράφημα αυτό μπορεί να μελετηθεί η ταχύτητα ροής στο σημείο της στένωσης.

Άλλος τρόπος διάγνωσης είναι με ψηφιακή αγγειογραφία της καρωτίδας, που είναι μια ειδική ακτινογραφία της κυκλοφορίας προς τον εγκέφαλο και γίνεται με έγχυση σκιαγραφικής ουσίας μέσα στην καρωτίδα. Αυτή η εξέταση γίνεται με χορήγηση τοπικού αναισθητικού φαρμάκου συνήθως στη βουβωνική περιοχή και αφού παρακεντηθεί η μηριαία αρτηρία προωθείται ένας καθετήρας προς την καρωτίδα. Η αγγειογραφία της καρωτίδας έχει μερικούς μικρούς κινδύνους, όπως για εγκεφαλικό επεισόδιο, γι’ αυτό και δεν είναι η πρώτη εξέταση που γίνεται για να διαπιστωθεί αν υπάρχει πάθηση της καρωτίδας. Σήμερα, αυτή η επεμβατική εξέταση έχει ουσιαστικά αντικατασταθεί από την αξονική αγγειογραφία (CTA) ή τη μαγνητική αγγειογραφία (MRA) των καρωτίδων και των εγκεφαλικών αρτηριών.

Άλλες εξετάσεις που μπορεί να αποφασίσει ο ιατρός σας να γίνουν είναι η αξονική τομογραφία (CT) του εγκεφάλου και η μαγνητική τομογραφία (MRI) του εγκεφάλου.

Επιστροφή

Είναι σοβαρό το πρόβλημα; Χρειάζομαι θεραπεία;

Υπολογίζεται ότι η καρωτιδική νόσος είναι υπεύθυνη για το 40% περίπου των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Αν έχετε συμπτώματα παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου (Π.Ι.Ε.) ή ελάσσονος αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ) και έχετε στένωση στην αντίστοιχη καρωτίδα μεγαλύτερη από 50-60%, διατρέχετε σημαντικό κίνδυνο να πάθετε σοβαρότερο ΑΕΕ. Αν ο αγγειοχειρουργός σας συστήσει επέμβαση, αυτή πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα από τη στιγμή που παρουσιάστηκαν τα προειδοποιητικά Π.Ι.Ε., επειδή τότε ο κίνδυνος για ΑΕΕ είναι μεγαλύτερος. Αν η θεραπεία καθυστερήσει για οποιοδήποτε λόγο, ο κίνδυνος για εγκεφαλικό παραμένει αυξημένος για 12 μήνες, ιδιαίτερα μάλιστα τους πρώτους 3 μήνες

Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να έχει αξία η θεραπεία μιας στενωμένης καρωτίδας παρά την απουσία συμπτωμάτων (ασυμπτωματική στένωση), μολονότι, όταν δεν υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα, ο κίνδυνος για εγκεφαλικό είναι μικρότερος. Δεν υπάρχει ομοφωνία σε ποιο ποσοστό στένωσης πρέπει να χειρουργούνται οι ασυμπτωματικοί ασθενείς. Λαμβάνονται υπ’ όψιν και άλλοι παράγοντες, όπως πχ ποιο είναι το προσδόκιμο επιβίωσης του ασθενή (πρέπει να είναι πάνω από 5 έτη) και το εάν ή όχι συνυπάρχουν παράγοντες αθηρωματικού κινδύνου που δεν έχουν ρυθμιστεί (τρέχον κάπνισμα, αρρύθμιστη υπέρταση, αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης κλπ).

Επιστροφή

Ποια είναι η θεραπεία;

Υπάρχουν τρεις θεραπευτικές προσεγγίσεις: συντηρητική αγωγή, χειρουργική επέμβαση, ενδαγγειακή επέμβαση.

  • Φαρμακευτική αγωγή – Σε όλους τους ασθενείς θα συστηθεί να παίρνουν ένα αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο (Ασπιρίνη ή Κλοπιδογρέλη) και μια στατίνη, που είναι φάρμακο το οποίο επιβραδύνει την αρτηριοσκλήρυνση και μειώνει την κακή (LDL) χοληστερόλη.
  • Καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή – Είναι η καθιερωμένη επέμβαση για τη διάνοιξη της στενωμένης καρωτίδας. Έχει πολύ καλά άμεσα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Γίνεται με μια τομή πλάγια στο λαιμό. Ανοίγεται η αρτηρία, καθαρίζεται από το συσσωρευμένο παθολογικό υλικό και προσεκτικά ράβεται ξανά. Η εγχείρηση συνηθέστατα γίνεται με γενική αναισθησία, ενώ είναι δυνατόν να γίνει και με τοπική-περιοχική αναισθησία.
  • Καρωτιδική αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent – Είναι μια νέα μέθοδος με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, που δεν έχει δοκιμαστεί στο χρόνο. Διεξάγονται επιστημονικές μελέτες με μεγάλες σειρές ασθενών για να τη συγκρίνουν με την εγχείρηση. Γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία. Εδώ, η στένωση στην αρτηρία διανοίγεται με ένα μπαλόνι υπό ακτινολογικό έλεγχο. Ένα μεταλλικό stent (= ενδονάρθηκας), που καλύπτει το μπαλόνι, πιέζεται πάνω στο εσωτερικό τοίχωμα της αρτηρίας για να τη διατηρήσει ανοικτή. Η μέθοδος αυτή μπορεί να προτιμηθεί από την εγχείρηση μόνο σε επιλεγμένους με αυστηρά κριτήρια ασθενείς, όπως όταν η εγχείρηση προβλέπεται να είναι πολύ δύσκολη (ουλές από προηγούμενη εγχείρηση ή ακτινοθεραπεία στο λαιμό, ογκώδης λαιμός με περιορισμένη κινητικότητα) ή σε ασθενείς με πολλά προβλήματα υγείας.

Ο αγγειοχειρουργός είναι ο μόνος ιατρός ικανός να προσφέρει όλους τους τύπους θεραπείας της καρωτιδικής νόσου και επομένως αρμόδιος να αποφανθεί για τη σωστή θεραπευτική επιλογή προς όφελος του ασθενούς του.

Επιστροφή

Έχει επιτυχία η θεραπεία;

Η ενδαρτηρεκτομή καρωτίδας συνήθως προσφέρει πολύ καλά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Αυτή η θεραπεία μειώνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό (ΑΕΕ) από 1 προς 5 στο 1 προς 25 περίπου.

Ο κυριότερος κίνδυνος είναι ότι ένα μικρό ποσοστό ασθενών (μεταξύ 1 και 3 στους 100) θα πάθουν εγκεφαλικό στη διάρκεια της εγχείρησης. Αυτό το εγκεφαλικό μπορεί να είναι σοβαρό. Υπάρχουν κάποιες επιπλοκές της εγχείρησης, που όμως σε έμπειρα χέρια δεν είναι συχνές. Δηλαδή, μπορεί να συμβεί βλάβη σε παρακείμενα νεύρα, με συνέπεια βραχνάδα στη φωνή, αδυναμία της γωνίας του στόματος ή δυσκολία στην κίνηση της γλώσσας που να εμποδίζει λίγο την ομιλία. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, τα συμπτώματα είναι συνήθως παροδικά.

Επιστροφή

Μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου;

  • Σταματήστε εντελώς το κάπνισμα αν καπνίζετε
  • Να παίρνετε τη φαρμακευτική αγωγή που σας έχει δοθεί
  • Να ελέγχετε την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερόλη και το σάκχαρο αίματος, και αν είναι αυξημένα, να πάρετε κατάλληλη θεραπεία
  • Η τακτική σωματική άσκηση και η προσοχή στη διατροφή (μείωση πρόσληψης ζωικών λιπών) έχουν ευεργετικά αποτελέσματα
  • Αν έχετε παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο (Π.Ι.Ε.), πρέπει να απευθυνθείτε στον ιατρό σας αμέσως

Επιστροφή

Τελευταία ενημέρωση 09/09/2016